برداشت قارچ یکی از مهمترین مراحل در تولید و پرورش قارچ است به دلیل اینکه قارچ مثلاً مثل پرتقال پس از رسیدن دارای عمر پس از برداشت بالایی نیست. عموما در روز سی و دوم تا سی و چهارم، اولین قارچ های برداشت در بستر نمایان میشوند. برای برداشت، می بایست قارچ ها را جدا جدا و به صورت تکی برداشت کرد. برای برداشت می بایست کلاهک قارچ را در دست گرفت، کمی به اطراف چرخاند سپس قارچ را از بستر جدا نمود و با چاقو، ته پایه ها جدا نمود. همزمان بهتر است قارچ رو با فرچه زدن در همان لحظه تمیز نمود و سپس در سبد برداشت و یا ظرف مخصوص بسته بندی گذاشت. اصولاً برداشت در فلش اول ممکن است تا یک هفته به طول بیانجامد. این در حالی است که اگر در خاک دهی دو سمت سالن و از ابتدا تا انتهای کمپوست ها حدود دو روز تاخیر زمانی داشته باشیم به همان نحو برای پنجه زنی خاک پوششی نیز یک تا دو روز زمان نیاز داریم و این شرایط باعث می گردد پدیدار شدن قارچ ها در سطح بستر علی رغم هوادهی در یک روز مشخص با همان تاخیر فاز دو روز برای ابتدا و انتهای سالن صورت پذیرد. ممکن است در شرایطی این اتفاق حتی یک حسن و عملاً یک اتفاق مطلوب باشد چراکه اگر تمام پست ها در یک روز خاص به بار بنشیند ممکن است به ازای ۲۰ تن کمپوست در سالن حدود ۱۰ درصد باردهی در فلش اول، حدود ۲ تن برداشت محصول داشته باشیم که عملاً برداشت این مقدار قارچ به حدود ۲۰ نفر کارگر قارچ چین و ۱۰ ساعت کار برای هر کارگر نیاز دارد. اصولاً همیشه تمام قارچ ها همزمان با هم نمیرسند.
مدیریت سالن داری در زمان برداشت قارچ
کاهش رطوبت سالن برای برداشت خشکتر قارچ ها در سالن برای ایجاد ماندگاری بیشتر در قارچ ها الزامی است. وجود رطوبت زیاد در سطح خاک، سالن و روی قارچ، در حین قارچ چینی باعث میشود قارچ ها مرطوب و در موقع برداشت کردن کثیف و لکه دار شوند. این مورد به علت تماس قارچ ها با خاک پوششی خیس، بیشتر اتفاق می افتد، قارچ کثیف توانایی انبارداری به مدت زیاد را نداشته، از طرفی از لحاظ مرغوبیت برای بازارپسندی نیز به شدت تحت تاثیر قرار می گیرد. لازم است در کمتر از ۳ ساعت قارچ ها را برداشت نمود و نسبت به رطوبت دهی سال و آبیاری بسترها اقدام نمود. پس از برداشت و آبیاری خاک پوششی میبایست سالن را شست چرا که در حین قارچ چینی معمولاً سالن تا حدود زیادی کثیف میشود.
شرایط سالن و چگونگی برداشت قارچ در سالن
در حین قارچی نی در سال نباید از افزایش دما و دی اکسید کربن در سالن و کاهش رطوبت خاک جلوگیری نمود. در زمان برداشت مجاز به باز گذاشتن آب دستگاه رطوبت ساز نیستیم چرا که برداشت در رطوبت بالای سالن به شدت ضربه تغییر رنگ قارچ ها می شود. شاید با روشن نمودن فن بتوان جلوی افزایش غلظت دی اکسید کربن را در سالن گرفت لذا با این کار معمولا به شدت به خشک شدن خاک پوششی نیز می شویم. از طرف دیگر معمولاً در فصول گرم سال نیز، باز نمودن آب رطوبت ساز به بالارفتن دما در سالن کمک کند لحظات عامل یا جبری از افزایش دما در سالن، افزایش دی اکسید کربن در سالن و کاهش رطوبت خاک همه و همه ما را وادار میکند که قارچ را در حداقل زمان و در خنک ترین زمان برداشت نموده و دوباره با آبیاری و با روشن کردن دستگاه رطوبت ساز با آب و روشن نمودن فن باعث جلوگیری از افزایش دما، دی اکسید کربن و خشکی در سالن شویم. در حالتی که برداشت قارچ در سالن عموماً به طول می انجامد میتوان پس از برداشت قارچ در هر طبقه از قفسه بندی سالن، همان طبقه را به طور جداگانه آبیاری مختصری نمود تا حداقل بتوان از خشکی خاک جلوگیری نمود. آبپاشی کف سالن (نه روی بستر) نیز به جبران کمبود رطوبت سالن کمک میکند.
رعایت مسایل بهداشتی قارچ چینی
داشتن دستکش و دمپایی مخصوص سالن و لباس کار از الزامات کار برداشت است. لازم است برای قارچ چینی اول به سراغ سالن هایی برویم که فلاش اول برداشت هستند و نیز دارای آلودگی کمتری هستند. بدیهی است با این کار از انتشار آلودگی جلوگیری کردهایم.
لازم است قارچ های درجه یک و دو را جداگانه برداشت کنیم و از برداشت آنها به صورت مخلوط خودداری کنید بهتر است از دستمالی کردن بیهوده قارچ ها جلوگیری کنیم. لازم است قارچ ها پس از برداشت به یخچال منتقل شود و در محیط سردخانه کمی مرطوب باشد و حتما پس از گذراندن حداقل ۴ ساعت در دمای ۴ درجه قارچ ها را بسته بندی نماییم. بسته بندی قبل از سرما دیدن باعث افزایش سرعت تبخیر و تعرق قارچ میشود که در این حالت قارچ ها زودتر بوک و سبک می شوند. نظافت بستر از آلودگی ها، ترمیم خاک پوششی، آبیاری و شستن سالن از الزامات بعدی است. لازم است سالن سریعاً به شرایط مطلوب برسد. خشک کردن سطح قارچ پس از آبیاری نیز کمک شایانی به جلوگیری از شیوع بیماری های باکتریایی می کند. لازم است محیط سردخانه یا یخچال هر چند وقت یکبار شسته و ضدعفونی و هوادهی شود.
ایجاد شرایط مطلوب قارچ چینی
لازم است قبل از برداشت رطوبت سالن را به صورت تدریجی این یکبار حکم نمود تا قارچ پس از برداشت به دلیل قرار گرفتن در یک محیط خشک ( آن هم پس از بودن در یک محیط مرطوب) شدت تبخیر و تعرق کمتری داشته باشند. به دلیل سرعت بالای تنفس در قارچ ها غلظت مواد غذایی محلول مانند کربوهیدرات ها و پروتئین ها به سرعت تغییر می کند. قارچ ها پس از برداشت به شدت آب را از دست می دهند. اوج این از دست دادن آب با باز شدن چتر قارچ می باشد چه بسا در صورتی که قارچ چترش باز شود به یکباره بیش از ۳۰ درصد از وزن قارچ که همان آب است را از دست می رود. قارچ های پرداخت شده آب را به صورت تعرق و تبخیر از دست میدهند. پس از برداشت درصورتی که حدوداً یک کیلوگرم قارچ را در کیسه پلاستیکی قرار دهیم و آن را در محلی بگذاریم تعرق و تبخیر آب با ایجاد قطراتی ریز و عرق کردن کیسه پلاستیکی کاملاً مشهود است. در این حالت قارچی که از سالنی با رطوبت بیشتر برداشت شده تعرق بیشتری دارد. این قارچ سریعتر رطوبت خود را از دست می دهد و بیشتر تغییر رنگ میدهد.