قارچ های صدفی در سراسر جهان و در بیشتر فصول سال یافت می شوند. این قارچ ها نژادهای گوناگونی دارند که بسیار نزدیک به هم هستند به طوری که شناسایی آنها از یکدیگر، برای افراد عادی مشکل است و تنها متخصصان گیاه شناسی می توانند گونه های مختلف آنها را به خوبی تشخیص دهند. تحقیقات نشان داده است قارچ های صدفی برای بدن بسیار مفید هستند و حتی می توانند مواد شیمیایی کشنده را از بین ببرند.
این قارچ ها در درمان سرطان نیز بسیار موثرند. قارچ صدفی بسیار زیبا است و گونه های مختلف آن طیف وسیعی از رنگ ها را در بر میگیرد، به طور مثال آنها میتوانند سفید، زرد، قهوهای، برنزه و حتی صورتی باشند. عطر منحصر به فرد این قارچ ها نیز اغلب به صورت شیرین و یا تند توصیف می شود. هدف از ارائه این مقاله آشنایی با انواع نژادهای قارچ صدفی است، در ادامه به این موضوع خواهیم پرداخت.
انواع نژادهای قارچ صدفی
-
قارچ صدفی طلایی Pleurotus Citrinopileatus Singer
قارچ طلایی گونه ای از قارچ صدفی با ظاهری جذاب است که برشته شده آن طعمی نزدیک به طعم بادام هندی دارد. این قارچ عموما در نواحی گرمسیری چین و جنوب ژاپن یافت شده و در آسیا با استقبال رو به رو بوده است ولی متاسفاته هنوز در بازار جهانی فروش خوبی پیدا نکرده است.
کلاهک این قارچ به رنگ زرد طلائی مایل به زرد روشن لیموئی است و به صورت خوشه های بزرگ و روی یک پایه رشد می کند. این گونه از این قارچ بسیار ترد و شکننده است به گونه ای که حمل آن پس از برداشت برای نواحی دور ممکن است بسیار مشکل ساز شود.
قارچ صدفی طلایی گرما دوست است و هر چه دمای هوا بیشتر باشد رشد این قارچ نیز بهتر خواهد شد. همچنین باید گفت بازده بیولوژیکی قارچ طلایی روی کاه گندم و در فضای بسته ۲۵ تا ۷۵ درصد است.
-
قارچ صدفی دینگری Pleurotus Sajor-Caju ( Fr ) Singer
قارچ دینگری نوعی قارچ صدفی بومی هندوستان است که کلاهکی در طیف رنگی قهوه ای تا خاکستری دارد. رشد آسان، باردهی عالی، ظاهر و طعم خوب از ویژگی های مهم این نوع از قارچ هستند، قارچ صدفی دینگری به قدری گرمادوست است که می تواند حرارت ۲۲ تا ۲۸ درجه سانتی گراد را به خوبی تحمل نماید.
این قارچ در هوای گرم، ظاهری نرم و سفید خواهد داشت ولی در هوای سرد، به رنگ شکلاتی یا خاکستری در می آید. سازگاری زیاد این گونه از قارچ صدفی با محیط و تکثیر آسان و فراوانی آن موجب شده تا امروزه در بیشتر نقاط دنیا کشت شود.
قارچ صدفی دینگری به خاطر خواص بی نظیرش در سراسر جهان ،هر روز محبوب تر می شود.
-
قارچ صدفی خرما Pleurotus Pulmonarius ( Fr ) Quelet
قارچ صدفی خرما بومی هند و شرق ایالات متحده است و معمولا در فصل های تابستان و بهار به خوبی یافت می شود، این قارچ در نواحی مرتفع و بر روی درختان سوزنی برگی مانند پیسیا و نراد رشد و تکثیر خوبی خواهد داشت و از بازده بیولوژیکی ۱۰۰ و حتی ۲۰۰ درصدی برخوردار است.
رنگ قارچ صدفی خرما عموما سفید مایل به خاکستری و یا قهوه ای است. کلاهک این قارچ قطری در حدود ۵ تا ۲۰ سانتی متر دارد.
قارچ صدفی خرما در جنوب ایران نیز به صورت پراکنده یافت می شود.
-
قارچ صدفی صدف درخت Pleurotus Ostreatus ( Jacquin Ex Fries ) Kummer
این قارچ همانطور که از اسمش نیز مشخص است، اغلب بر روی درختانی آن هم از نوع درختان سخت چوب می روید. و در حال حاضر تکثیر آن در مناطق معتدل و در جنگل های گرمسیری جهان گسترش یافته است. این قارچ عموما با نام های قارچ صدفی، تپه صدفی، صدف درخت، قارچ حصیری و …. شناخته می شود. رنگ قارچ های صدف درخت با توجه به نژاد و محیط رشد متفاوت خواهد بود و رنگ شکلاتی آن معمولا فروش چندانی ندارد.
این قارچ سرما دوست دارای کلاهک نازکی است که طعم و ظاهری دلچسب برای مشتریان خواهد داشت. این گونه از قارچ های صدفی در طول دوره پرورش از بازده بیولوژیکی ۱۰۰ درصدی برخوردار است. قارچ صدف درخت برای شروع باردهی به شوکی ۳ تا ۴ روزه به میزان ۵ تا ۱۰ درجه سانتی گراد نیاز خواهد داشت ولی برای زمان های دیگر رشد آن، دمای ۱۶ درجه مناسب است.
-
قارچ شاه صدف Pleurotus Eryngii ( De Candolle Ex Fries ) Quelet Sensu Lato
زیستگاه بومی قارچ شاه صدف، جنوب اروپا و مناطق مرکزی آسیا و همچنین آفریقای جنوبی است. اندام باردهی این قارچ نسبت به دیگر گونه های قارچ های صدفی، اندازه بزرگتری دارد و کلاهک آن به رنگ کرم تا قهوه ای روشن است. بوی خوش و کیفیت این قارچ بعد از پخت نیز همچنان باقی خواهد ماند و این ویژگی باعث شده است که قارچ شاه صدف به عنوان مرغوب ترین گونه قارچ صدفی شناخته شود.
این قارچ در ایران نیز در استان کهکیلویه و بویراحمد به خوبی رشد می کند.
قارچ شاه صدف بر روی کاه گندم غنی شده به همراه ۱۰ الی ۱۵ درصد کنجاله پنبه دانه، محصول خوبی خواهد داشت، ولی با این وجود میزان محصول آن نسبت به قارچ های صدفی خرما و صدف درخت کمتر است. این قارچ نسبت به تمامی گونه های دیگر قارچ صدفی مقاوم تر بوده و برای حمل در مسافت های طولانی مناسب تر است.
-
قارچ صدفی آبالون Pleurotus Cystidiosus O.K Miller
کشت قارچ صدفی آبالون در تایوان بسیار گسترده است.
این قارج تابستانه کلاهکی در حدود ۲ تا ۵ سانتی متر دارد و به رنگ سفید تا قهوه ای روشن یافت می شود.
بوی تند و طعم خاص قارچ صدفی آبالون در میان مردم تایوان از محبوبیت ویژه ای برخوردار است.
-
قارچ صدفی صورتی یا سالمون Pleurotus Djamor ( Fries ) Boedjin Sensylato
روش کشت قارچ صدفی صورتی یا سالمون برای اولین بار در هند گزارش شد و به طور کلی بومی نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری است. کلاهک این قارچ به رنگ صورتی کمرنگ است.
این قارچ نسبت به درجه حرارت بالا از مقاومت بالایی برخوردار بوده و باردهی زیادی خواهد داشت ولی طعم چندان خوبی ندارد.
بازده بیولوژیکی این قارچ نیز ۷۵ تا ۱۵۰ درصد خواهد بود و میزان این بازدهی بستگی زیادی به زمان چیدن آن دارد.
-
قارچ صدفی ترخون Pleurotus Euonymus ( Barkley apud Hussey ) Saccardo
قارچ صدفی ترخون، بوی تندی شبیه به بوی ترخون دارد.
کشت این قارچ همانند قارچ صدف درخت است و اندازه کلاهک آن نیز در حدود ۵ تا ۱۵ سانتی متر می باشد.
این قارچ تنها در انگلستان و اسکاتلند شناسایی شده است.
-
صدف درخت فلوریدا Pleurotus florida
قارچ صدف درخت فلوریدا با کلاهکی به رنگ سفید، اولین بار در مناطق نیمه گرمسیری فلوریدای آمریکا یافت شد.
این قارچ از لحاظ شکل ظاهری به گونه قارچ صدف درخت بسیار شباهت دارد ولی تفاوت هایی از لحاظ اندازه، رنگ، دمای رشد و میزان محصول در آن ها دیده می شود.
از ویژگی های دیگر این قارچ می توان به مقاومت بالا در مقابل آفات، حساس بودن در برابر بیماری ها و کوتاه بودن دوره تولید اشاره کرد.
همچنین علاوه بر گونه های نام برده شده به تازگی گونه های دیگر از قارچ های صدفی نظیر قارچ صدفی ساپیدوس، قارچ صدفی کورنوکوپی و قارچ صدفی فلابلاتوس نیز شناسایی شده اند که دانشمندان در حال بررسی خواص و ویژگی های آنها می باشند.